|
I. SƠ LƯỢC VỀ TIỂU SỬ VÀ SỰ NGHIỆP CỦA NHÀ BÁC HỌC LÊ QUÝ ĐÔN:
1. Lê Quý Đôn sinh ngày 5/7/1726 mất ngày 14/4/1784. Ông là con tiến sĩ Lê Phú Thứ, quê ở huyện Diên Hà ( nay thuộc thôn Phú Hiếu, xã Độc Lập, huyện Hưng Hà) tỉnh Thái Bình, nổi tiếng thần đồng, có trí nhớ lạ lùng, tài ứng đối mau lẹ, 14 tuổi đã học được hầu hết các bộ sách của Nho học. Năm 18 tuổi đỗ giải Nguyên ( đứng đầu kỳ thi Hương). Sau đó đỗ đầu các kỳ thi Hội và thi Đình ( còn gọi là Hội nguyên và Đình nguyên).
Bước quan bộ của Lê Quý Đôn khá lận đận, nhưng cũng có nhiều lần giữ trọng trách: Khi làm việc ở Ban quản tu Quốc tử quán; Thị giảng viện Hàn lâm; khi nhận việc trong phủ chúa; khi được phái đi sứ sang Trung Quốc. Khi mất ông được truy phong là thượng thư Bộ công. Suốt đời ôm ấp hoài bão lớn.
a. Về chính trị: Thi hành những cải cách, thiết định lại pháp chế, chăm lo đời sống kinh tế, làm cho dân giầu - nước mạnh, xã hội đạt đến mức thái bình - thịnh trị.
b. Về văn hoá và văn học: Được đọc sách và chuyên tâm viết sách. Trần Danh Lâm-bạn cùng thời đã nhận xét về ông: không sách gì không đọc, không vật gì không suy xét đến cùng, ngày thường ngẫm nghĩ được điều gì đều viết ngay thành sách, sách chất đầy bàn, đầy tủ, kể ra không xiết... Lê Quý Đôn đã từng nói: Đọc sách mà tìm được nghĩa cũng như tìm được một thuyền hạt ngọc. Tài năng, đức độ, trí tuệ, phong cách của Lê Quý Đôn xứng danh là nhà Bác học lớn của Việt Nam.
Nhưng cuộc đời Lê quý Đôn, chưa bao giờ được chính quyền Lê - Trịnh tạo đủ điều kiện để ông thi thố tài năng về chính trị. Dù là có quyền chức, cơ bản Lê Quý Đôn vẫn là người bất đắc chí.
2. Lê Quý Đôn đã để lại khối lượng tác phẩm đồ sộ, bao quát hầu hết các lĩnh vực của đời sống kinh tế chính trị, văn hoá, địa lý, nông học... Trong đó đặc biệt phải kể tới các công trình biên khảo về văn học và sử học. ở lĩnh vực nào, Lê Quý Đôn cũng nêu cao tinh thần độc lập, sáng tạo và ý thức tự tôn - tự cường dân tộc. Có thể kể tới một số công trình tiêu biểu trong các lĩnh vực khoa học của ông:
- Về văn học: Có bộ sưu tầm: Toàn việt thi lục , lựa chọn và giới thiệu 2391 bài thơ của 175 tác giả từ thời Lý. Ông là tác giả của tập thơ: Quế đường thi tập - rất nổi tiếng.
- Về sử học: Có: “ Đại việt thông sử”, “ Phủ biên tạp lục”, “ Kiến văn tiểu lục”, “ Bắc sử thông lục”.
- Về triết học: Có: “ Thư kinh diễn nghĩa”, “ Dịch kinh phu thuyết”, “Xuân thu lược luận”,“ Quần thư khảo biện”
- Về kinh tế và nông học: Có bộ: “Vân đài loại ngữ” rất đồ sộ khiến người đời sau muốn tra cứu nhiều lĩnh vực khoa học - đời sống từ mấy trăm năm về trước nhất thiết phải tìm đọc.
3. Khẳng định tư tưởng, tấm lòng, phong cách làm việc và tài năng lỗi lạc của Lê Quý Đôn, nhà sử học Phan Huy Chú đã từng viết:
- Học vấn bao hàm, xem rộng khắp hết sách vở, nhờ thơ văn mà thi chiếm bảng đầu. Ông là người có kiến thực mênh mông, đồ sộ, lại sở trường bậc nhất về trước thuật (viết sách), Không sách nào không soạn, sao lục, biện luận. Thật sừng sững là danh nho của cả một đời...
II. NIỀM VINH DỰ CỦA NHÀ TRƯỜNG ĐƯỢC MANG TÊN NHÀ BÁC HỌC LÊ QUÝ ĐÔN:
* Trường THPT Lê Quý Đôn được thành lập năm 1965, với tên là: Trường PT cấp III Hải An.
* Đến ngày 4/9/1984, theo quyết định số 883/QĐVX của UBND thành phố Hải Phòng trường được đổi tên là: trường THPT Lê Quý Đôn, nay là: THPT Lê Quý Đôn.
* Hiện nay, trường là một trong những trường THPT lớn nhất và đẹp nhất thành phố Hải Phòng. Trường ngày càng khang trang, hiện đại và to đẹp.
* Hơn 40 năm phấn đấu và trưởng thành, trường THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng đã có một bề dày thành tích đáng trân trọng. Nhà trường đã được Đảng, chính quyền, các đoàn thể và dư luận xã hội đánh giá khẳng định, được tặng nhiều giấy khen, bằng khen và cờ thi đua.
* Trường được nhà nước tặng Huân chương lao động hạng III năm 1992. Gần 20 năm liên tục được Thành uỷ - Quận uỷ công nhận chi bộ Đảng đạt “Trong sạch, vững mạnh, xuất sắc”. Trường rất vinh dự được công nhận đạt danh hiệu trường chuẩn Quốc gia vào dịp kỷ niệm 60 năm Quốc khánh nước CHXHCN Việt Nam( 2/9/2005).
* Năm học 2005-2006, lại một lần nữa thầy và trò nhà trường hết sức vinh dự, tự hào vì trường đã đạt danh hiệu thi đua : Đơn vị dẫn đầu của ngành GD & ĐT Hải Phòng. Hơn 40 năm, lần đầu tiên nhà trường được UBND thành phố trao tặng lá cờ đầu “Tập thể đơn vị tiên tiến xuất sắc- tiêu biểu của ngành GD ĐT Hải phòng”.
* Trường đang đổi mới, phát triển, chất lượng giáo dục toàn diện ngày một nâng cao. Nhà trường ngày càng có vị thế trong công cuộc đổi mới giáo dục - đào tạo của thành phố, ngày càng có nhiều học sinh giỏi và thi đỗ vào đại học, để đóng góp nhiều tài năng trẻ cho quê hương, đất nước.
Tin tưởng và phấn khởi trước những thành tích to lớn ấy, thầy và trò các thế hệ hãy nỗ lực phấn đấu mạnh mẽ hơn nữa để mãi mãi xứng danh với tên tuổi của nhà Bác học Lê Quý Đôn.
T/M BAN LÃNH ĐẠO
HIỆU TRƯỞNG
LÂM TUYẾT TRINH
|